Na ishte një herë një fëmijë i jashtëzakonshëm!

Na ishte një herë një familje e re e cila dëshironte aq shumë të kishte një fëmijë. Të dy kishin vendosur që atë vit do të përkushtoheshin për të sjellë në jetë një fëmijë. Mezi sa e prisnin atë ditë. Ata kishin bërë gati gjithçka për të pritur anëtarin më të ri të familjes. Në mendjen e tyre kishin pikturuar imazhin e fytyrës së panjohur të fëmijës që aq shumë e donin. Sa bukur, ja ashtu, i qeshur, i lumtur, i shpenguar në emocionet që ndan me prindin, me vështrimin e kristaltë që sapo çohet nga gjumi shplodhës, me gugatjet e para dhe belbëzimet qesharake që kënaqin veshin më shumë se çdo muzikë që kanë dëgjuar deri atëherë. Nuk ka rëndësi për askënd se me kë ngjason, rëndësi ka që ai është aty, gati për t’u ngritur në këmbë dhe për të thënë fjalën e parë, dhe për t’i dhuruar prindërve kënaqësinë e pashoqë që fëmija e hodhi dhe një hap tjetër drejt zhvillimit dhe prindërit, e morën dhe një miratim tjetër drejt prindërimit. Duket sikur asnjë gjë nuk do të mund të prishë imazhin e asaj pamjeje që prindi, nëna ka ndërsa ende mbart në trupin e saj njomëcakun që shumë shpejt do të shikojë botën. 

Fëmija erdhi mes tyre. Ah çfarë emocioni. Nën mallëngjimin e asaj dite, vetëm dashuri kishte në zemrën e prindërve. 

Fëmija u rrit dhe muajt kaluan shpejt. Nëna kërkonte buzëqeshjen tek ai, por buzëqeshje nuk kishte. Dukej sikur të gjitha problemet e botës kishin rënë në supet e tij. Prindërit kërkonin paqetësinë e grindjeve të fëmijës, por një qetësi shurdhuese pushtonte dhomën ndërsa fëmija luante me lodrat të cilat endeshin çrregullt nëpër dhomë. Nëna kërkonte që djali i saj t’i përgjigjej ndërsa ajo e thërriste me emrin e tij, të zgjedhur me aq kujdes: Mateo, Mateo, Mateo… Por Mateo nuk e kthente kokën, sikur të ishte zemëruar, por zemërim nuk kishte. Prindërit afroheshin të luanin me Mateon, por ai dukej se preferonte të luante me veten. Nëna i afron një makinë të kuqe që sapo ia kishte blere, duke imituar zhurmën tipike të motorit në shpejtësi, por fëmija e rrëmben, shtrihet përtokë, me trupin anash dhe fillon ta ndjekë me sy lëvizjen “magjike” të rrotave të saj. Prindërit duken të shqetësuar. Nëna është në ankth. Mateo nuk arrin, të paktën një herë, të shikojë në sy personin që kaq shumë e donte, që kaq shumë kishte pritur ardhjen e tij. Nëna është në dëshpërim. Ajo ende nuk ka dëgjuar të birin e saj që ta thërrasë: Mami! Prindërit janë të frustruar. Ata ende nuk e dinë se çfarë do fëmija, çfarë i pëlqen, çfarë nuk i pëlqen. Fëmija shpërthen në të qara dhe prindërit janë të trembur se nuk e dinë nëse fëmija ka ndonjë dhimbje apo jo, pra ky i fundit nuk arrin të nxjerrë asnjë fjalë nga goja e tij. Prindërit janë të lodhur duke parë fëmijën e tyre, të përsërisë vazhdimisht e vazhdimisht, lojën me rrotat e makinës, hapjen dhe mbylljen e çelësit të dritës, sirtarëve, lëvizjen para syve të gishtave dhe objekteve, hedhjen nëpër shtëpi apo në ambiente të tjera si të ishte takuar me kangurët. Lëvizjen e krahëve si një zog i vogël. 

Nuk ishte ky imazhi që prindërit kishin ndërtuar për fëmijën e tyre. Shumë pyetje mundonin mendjen e prindërve: Mos ndoshta ata kanë bërë ndonjë gabim me rritjen e fëmijës? Mos fëmija ishte i sëmurë dhe do të duhet ta mjekonin? Mos ndoshta do të duhet të presin edhe pak për të kuptuar më shumë se ndoshta i foluri vjen e kështu Mateo do të na thotë se çfarë dreqin ka? Mos ndoshta gjyshja ka të drejtë kur thotë se fëmijët flasin me vonesë? Ore, mos ndoshta fëmija që kishin ishte i pushtuar nga alienët? 

Prindërit vendosin të lënë një takim me një specialist pediatër zhvillimi, i cili i komunikon prindërve se fëmija fizikisht nuk ka asnjë gjë, por fakti që ende nuk ka filluar të shfaq disa aftësi të cilat fëmijë në moshën e tij arrijnë t’i bëjnë, atëherë është tregues që fëmija ka vështirësi dhe kjo duhet parë edhe me specialistw të tjerë.

Prindërit menduan se kjo ishte një histori do të merrte pak kohë, pasi tashmë e dini se çfarë do të bënin. Do të shkonin ta vlerësonin te specialistët e tjerë dhe më në fund ata do t’i komunikojnë se çfarë kishte fëmija i tyre. 

Specialistët e vlerësuan me shumë kujdes. Sa çudi, të gjithë pyetjet përputheshin me vështirësitë që fëmija kishte. Prindërit mezi sa mbanin frymën në akthin për të mësuar se me çfarë kishin të bënin. Psikologia filloi të flasë. Qetë-qetë, në kronologji me zhvillimin e vlerësimit, përshkruan aftësitë dhe vështirësitë e fëmijës. 

Në përfundim, tre ishin karakteristikat që qëndronin në përcaktimin e vështirësisë së fëmijës:

- Mungesa jo vetëm e komunikimit verbal, por edhe e atij joverbal.

- Mungesa e marrëdhënies sociale. Bashkëveprimit me të tjerë; marrja e iniciativës për të bashkëvepruar me të tjerë, të afërm dhe bashkëmoshatarë.

- Shfaqja e sjelljeve të pazakonta nga natyra, stereotype; prezenca e ritualistikës (përsëritja e një aktiviteti në mënyrë të vazhduar) dhe sjelljet strikte, të cilat nuk tolerojnë ndryshimin.

Si përfundim, fëmija kishte simptomat që përputheshin me atë të Crregullimit të Spektrit të Autizmit. 

Prindërit të shqetësuar pyesin nëse ka shërim?

Psikologia i shpjegon se nuk ka asnjë sëmundje për të shëruar apo për të kuruar, por vështirësi të cilat do të duhet të trajtohen. 

Sërisht prindërit pyesin: sa do të zgjas ky trajtim dhe a do të jetë djali si të gjithë fëmijët e tjerë?

Psikologia shpjegon se ka fëmijë të cilat shfaqin simptoma të lehta të çrregullimit të në fjalë dhe trajtimi i hershëm, në tre vitet e para të jetës, me kohë intensive (shtëpi, kopsht, ambient edukativ) krijon një mundësi shumë të mirë për atë që njihet si mëkëmbje ndaj autizmit. Në rastin e Mateos, kemi të bëjmë me një fëmijë që ende nuk është verbal, mungesa e komunikimit dhe vështirësitë në sjellje nuk na lejojnë ende të përcaktojnë shkallën e ecurisë së fëmijës ndaj kjo do të duhet të shikohet përgjatë trajtimit. Gjithashtu, në të gjitha rastet, rrugëtimi nuk është i shkurtër, dhe do të duhet të bëhet durim. Kërkohet bashkëpunimi i të gjithë aktorëve që bëjnë pjesë në jetën e fëmijës për një trajtim sa më komplet. 

Prindërit dalin nga specialistët, të dy të mbërthyer nga mendimet; sapo kanë filluar një betejë me veten e tyre dhe me realitetin. Ata do të duhet të fillojnë të kuptojnë më shumë rreth vështirësisë së fëmijës së tyre, të përshtaten me një stil tjetër jetese siç është ai i kujdesit për të trajtuar fëmijën, dhe në përfundim të pranojnë dhe ecin hap pas hapi me këtë vështirësi. Gjumi nuk është më i qetë. Në mendje vijnë kujtimet mbresëlënëse të emocioneve ndërsa e prisnin me padurim këtë fëmijë që ende asokohe nuk kishte as një fytyrë dhe as një emër. 

Kalojnë muaj, vite dhe Mateo sot është në klasën e tretë. Është i pari në të gjitha lëndët. Madje ndihmon dhe shokët kur kanë vështirësi. Luan me ata, edhe pse jo gjithmonë i kupton rregullat e lojës, shoqja e tij e bankës e ndihmon të kuptojë më mirë dhe kënaqet kur e bën sepse Mateo mëson shpejt. Në ditëlindjen e tij të gjithë shokët erdhën me qejf dhe festuan së bashku me të. Torta e tij në formën e një parku me dinosaur ishte gjëja më spektakolare që kishin parë ndonjëherë. Po, Mateo dinte shumë për natyrën, bimët, pemët, gjithësinë, kafshët dhe sidomos ato parahistorike me një përpikmëri shumë të madhe. Ai mund të diskutohej si një nga fëmijët më të talentuar të shkollës. Jo gjithmonë ishte e lehtë të përballej me bashkëmoshatarët pasi ata ndonjëherë ishin të pakujdesshëm ndaj tij pasi i dukej çudi se sa shumë ai fliste për temën mbi botanikën. 

Sot ai nuk është i njëjti Mateo që mësuat vite përpara kur ende ishte vocërrak, fëmija që kaq shumë prindërit e duan, fëmija që nuk ishte i zakonshëm sikundër e kishte përshkruar mendja e tyre, por ai tashmë ishte i jashtëzakonshëm.

Kjo ishte historia të dashur fëmijë. A nuk do të ishte fantastike sikur t’i bashkoheshim edhe ne jetës së këtyre fëmijëve kaq unik? Mund ta bëjë jetën tonë edhe më të bukur, ju premtoj!

(Drnt. Denata Toçe, Portali Shkollor)