Strategji të sjelljes për t'u zbatuar me fëmijët me çrregullim të spektrit të autizmit, në klasë dhe në shtëpi

Puna me fëmijët me çrregullim të spektrit të autizmit është shpërblyese, veçanërisht kur sheh përparim dhe zhvillon një marrëdhënie të ngushtë me fëmijën. Puna me fëmijët me autizëm mund të jetë sfiduese dhe gjithashtu mjaft shpërblyese. Çdo ditë paraqet një aventurë të re si në të mësuar ashtu edhe në sjellje. Mësuesit, profesionistët dhe prindërit që punojnë me fëmijët me autizëm duhet të përgatiten me një sërë strategjish dhe teknikash për të bërë jo vetëm punën e tyre më të lehtë, por për të ndihmuar fëmijët e tyre të jenë të suksesshëm dhe të fitojnë ndërhyrjen që meritojnë.

Disa strategji të sjelljes që janë shumë të lehta për t'u zbatuar me fëmijët me çrregullim të spektrit të autizmit, në klasë dhe madje edhe në shtëpi.

1. Mësoni menaxhimin e kohës

Fëmijët me autizëm shpesh e kanë të vështirë të menaxhojnë kohën e tyre, si për shembull të kuptojnë se sa kohë duhet për të përfunduar një aktivitet. Një shembull i kësaj është një mësues që lë dhjetë minuta kohë për lojë derisa të fillojë aktiviteti tjetër. Nëse fëmija nuk është në dijeni të saktë se sa kohë i ka mbetur, koha e lojës mund të përfundojë krejt papritur dhe të bëjë që ai të reagojë negativisht. Përdorimi i një kohëmatësi me rërë ose një kohëmatës vizual i orës do t'i ndihmojë mësuesit të komunikojnë me lehtësi se sa kohë ka mbetur për aktivitete të caktuara.

2. Vendosni pritshmëri realiste

Të gjithë fëmijët përfitojnë nga rregullat, procedurat dhe pritshmëritë, dhe fëmijët me autizëm e bëjnë këtë edhe më shumë për shkak të paaftësisë së tyre dhe faktit se ata kanë nevojë për më shumë strukturë dhe konsistencë. Vendosja e pritshmërive realiste nënkupton marrjen në konsideratë të të gjithë fëmijës dhe përcaktimin e procedurave dhe rregullave të personalizuara bazuar në nevojat e atij nxënësi të veçantë. Jo çdo fëmijë është i njëjtë; simptomat e autizmit janë në një spektër, që do të thotë se nevojat do të jenë të ndryshme për çdo fëmijë.

3. Përforconi sjelljet pozitive

Ashtu si është e rëndësishme që pritshmëritë e sjelljes t'u bëhen të qarta fëmijëve në klasë, është po aq e rëndësishme që të përforcohen pozitivisht sjelljet e duhura, të tilla si ndjekja e pritshmërive. Mund të jetë e dobishme për fëmijët me autizëm që të jenë të vetëdijshëm për atë që po punojnë, të tilla si: 5 minuta falas në një lojë kompjuterike, kohë shtesë pushimi ose një lodër apo lojë e preferuar. Fëmijët gjithashtu mund të kenë një fjalë motivuese për atë që ata po punojnë; kjo do të sigurojë që përforcimi do të jetë realisht përforcues.

Disa gjëra të rëndësishme që duhen marrë parasysh kur zgjidhni dhe ofroni përforcime për fëmijët me autizëm janë…

Bashkohuni me fëmijën dhe bëni një inventar përforcues për të përcaktuar pëlqimet dhe mospëlqimet.
Përpara çdo aktiviteti, ndihmojeni fëmijën të vendosë se për çfarë po punon.
Vendosni një pamje vizuale pranë fëmijës për t'i kujtuar atij se për çfarë po punojnë.
Jini të qëndrueshëm; nëse fëmija i ndjek pritshmëritë, atij duhet t'i jepet përforcimi.
Nëse një përforcues nuk funksionon më, provo diçka tjetër!

Përdorimi i përforcimit pozitiv është një mënyrë e shkëlqyer dhe e thjeshtë për të modifikuar sjelljen…përdoreni atë në avantazhin tuaj në shtëpi dhe në klasë me fëmijët tuaj me autizëm.

4. Jepni zgjedhje për aktivitete jo të preferuara

Jepni zgjedhje për aktivitete jo të preferuara. Është e rëndësishme që çdo fëmijë të ketë një ndjenjë kontrolli. Duke u dhënë fëmijëve zgjedhje të thjeshta për të bërë, kjo i lejon ata të ndihen të përfshirë dhe të sigurtë. Sigurohuni që të jepni zgjedhje shumë specifike pasi fëmijët me autizëm mund të mbingarkohen nga shumë opsione. Nëse një fëmijë ka vështirësi me komunikimin, sigurohuni që të keni pamje vizuale të opsioneve në mënyrë që ata të mund të zgjedhin vetë.

Zgjedhja mund të përdoret gjatë gjithë ditës, nga çfarë aktiviteti duhet të fillojë, me çfarë lloji përforcuesi duhet të punohet, ose nëse preferojnë të shkruajnë ose të thonë verbalisht përgjigjen e tyre.

Në përgjithësi, lejimi i fëmijëve për të bërë zgjedhje në shkollë dhe në shtëpi përfiton të gjithë të përfshirët dhe ndihmon me motivimin.

5. Përdorni Vizuale dhe Tregime Sociale

Një tabelë e zgjedhur është një shembull i shkëlqyer i një pamjeje. Shumë fëmijë me autizëm kanë nevojë për kujtesë vizuale, nxitje dhe histori sociale gjatë gjithë ditës për të qëndruar në detyrë dhe për të qenë të suksesshëm. Përdorimi i një larmie pamjesh vizuale në formën e fotografive, tabelave, posterave dhe kartave ndihmon në mbështetjen e nevojave të fëmijëve. Disa tregime janë vetëm fjali të thjeshta, ndërsa të tjera përfshijnë shumë pamje vizuale për jo-lexues.

6. Mësoni aftësitë e përballimit dhe strategjitë qetësuese

Mësoni aftësitë e përballimit dhe strategjitë qetësuese. Fëmijëve me autizëm absolutisht duhet t'u mësohen aftësitë e përballimit dhe strategjitë qetësuese kur ata ndihen të frustruar, në ankth ose kanë mbingarkesë shqisore.

7. Merrni parasysh nevojat shqisore

Ka arsye të ndryshme pse një fëmijë me autizëm mund të ketë probleme shqisore. Ata mund të jenë të ndjeshëm ndaj dritës ose tingujve, mund të kenë lëkurë të ndjeshme dhe të kenë një preferencë të fortë, mund të mos i pëlqejnë fëmijët e tjerë në afërsi të tyre, ose mund të kenë mospëlqim të tillë si dera e klasës të jetë e hapur, ose duke ecur nëpër korridor me klasa të tjera rreth etj.

Pavarësisht këtyre situatave, fëmijëve me autizëm duhet t'u sigurohen nevoja shqisore për t'i ndihmuar ata të përballen me mjedisin e tyre.

8. Mësoni Vetë-Monitorimin dhe Rregullimin e Emocioneve

Së fundi, vetë-monitorimi i emocioneve fizike dhe aftësia për t'i rregulluar ato emocione është një aftësi e rëndësishme për të mësuar fëmijët me autizëm. Edhe disa fëmijë që janë joverbalë janë në gjendje të tregojnë se si ndihen në një mënyrë ose në një tjetër dhe të shprehin nevojat e tyre. Fëmijët në shkollë dhe në shtëpi mund të mësohen se si të monitorojnë sjelljen dhe emocionet e tyre. Kjo bëhet lehtësisht duke bërë një tabelë ose vizuale të një lloji. Në klasë, për shembull, një fëmije me autizëm mund të tregojë një foto me një fytyrë të zemëruar nëse është i mërzitur ose rrokulliset një karton të kuq për të sinjalizuar se ka nevojë për pushim. Përdorimi i tabelave, orareve dhe figurave janë mënyra të zakonshme për t'i ndihmuar fëmijët të bëhen më të pavarur në monitorimin e sjelljeve dhe ndjenjave të tyre.

Në punën me fëmijët çrregullim të spektrit të autizmit duhet të jeni të qëndrueshëm, t'i zbatoni ato në mënyrë korrekte dhe nëse diçka nuk funksionon, provoni diçka tjetër ose ndryshoni se si po i bëni gjërat. Puna me fëmijët që kanë autizëm ndërsa modifikon sjelljet ka të bëjë shumë me provat dhe gabimet. Ju duhet të vazhdoni të provoni strategji për të parë se çfarë funksionon më mirë për secilin fëmijë individual, pasi asnjë fëmijë nuk është i ngjashëm.

Nga Rajmonda Mollaymeri; Mësuese ndihmëse; Shkolla “Demokracia” Korçë