Miti i të mësuarit të gjuhës nga ekranet: Pse fëmija juaj nuk e zotëron anglishten?

Nga Gladiola Toska

Në ditët e sotme, shumë prindër besojnë se fëmijët e tyre kanë mësuar anglisht vetëm duke parë video në YouTube, duke luajtur lojëra apo duke ndjekur filma vizatimorë në TV. Në fakt, kjo është një keqkuptim i madh. Ndërkohë që ekspozimi ndaj gjuhës përmes këtyre mjeteve mund të ndihmojë në shqiptimin dhe të kuptuarin e fjalëve të izoluara, ai nuk është një zëvendësim i vërtetë për të mësuarit e strukturuar të një gjuhe.

1. Kujtesa afatshkurtër nuk është zotërim i gjuhës

Një nga problemet kryesore me këtë metodë "të mësuari" është se ajo nuk ndërton kujtesë afatgjatë (long-term memory). Studimet në fushën e neuroshkencës tregojnë se informacioni i marrë në mënyrë pasive, pa praktikë aktive, nuk depozitohet në kujtesën afatgjatë. Kjo do të thotë se fëmija mund të njohë disa fjalë apo fraza të dëgjuara shpesh, por nuk mund t’i përdorë ato në mënyrë aktive.

Një mënyrë e thjeshtë për ta testuar këtë është duke i kërkuar fëmijës të shkruajë një fjali në anglisht pa ndihmë. Shumë prindër habiten kur shohin se fëmijët e tyre, të cilët "flasin" anglisht kur luajnë lojëra ose ndjekin video, nuk janë në gjendje të shkruajnë as fjalitë më të thjeshta pa bërë gabime të rënda. Kjo ndodh sepse ata kanë marrë vetëm tinguj, por jo strukturën e gjuhës.

2. “Anglishtja e telefonit” nuk është gjuhë e mirëfilltë

Kur fëmijët mësojnë anglishten vetëm nga ekranet, ata shpesh shkruajnë fjalët ashtu siç i dëgjojnë, duke krijuar një mënyrë të gabuar të të shkruarit. Për shembull, në vend të "I don't know," ata mund të shkruajnë "I dunno" ose "Idk" sepse e kanë dëgjuar dhe parë në këtë formë në bisedat online apo videot që shikojnë. Kjo krijon një boshllëk të madh në të kuptuarit e vërtetë të gjuhës, duke e bërë shumë të vështirë për ta që të lexojnë ose shkruajnë në mënyrë korrekte.

Një tjetër problem është se këta fëmijë shpesh kanë vështirësi me shqiptimin korrekt. Ata mund të përdorin thekse të ndryshme, të huazuara nga YouTube apo lojërat, pa kuptuar se si strukturohet fjalia në mënyrë gramatikore. Në një situatë të vërtetë, ata mund të mos jenë në gjendje të bëjnë një bisedë të rrjedhshme sepse nuk kanë praktikuar ndërtimin e fjalive në mënyrë aktive.

3. Mungesa e përqendrimit dhe vështirësia për të lexuar

Një nga pasojat më të mëdha të këtij fenomeni është se fëmijët që mësojnë anglisht në këtë mënyrë kanë përqendrim shumë të dobët. Ata janë mësuar me ndryshimin e vazhdueshëm të imazheve dhe zërave nga videot dhe lojërat, gjë që i bën të paaftë të përqendrohen në një detyrë akademike siç është leximi ose shkrimi.

Një mënyrë për ta vërtetuar këtë është duke i kërkuar fëmijës të lexojë një tekst të thjeshtë në anglisht. Shumë prindër do të shohin se, ndonëse fëmija i kupton fjalët kur i dëgjon në një video, ai e ka të vështirë t'i lexojë dhe t'i kuptojë kur i sheh në një libër. Kjo është për shkak se dëgjimi pasiv nuk është njësoj si të lexuarit dhe të shkruarit aktiv.

4. Pse duhet mësimi i strukturuar i gjuhës?

E vetmja mënyrë për të siguruar që një fëmijë e zotëron një gjuhë është duke e mësuar atë në mënyrë të strukturuar – përmes leximit, shkrimit, dhe praktikës së vazhdueshme me një mësues ose në një mjedis ku gjuha përdoret rregullisht. Për shembull:

• Leximi i librave në anglisht ndihmon fëmijën të kuptojë fjalët në kontekst dhe të ndërtojë fjalorin e tij.

• Shkrimi i eseve ose tregimeve të thjeshta ndihmon në ndërtimin e mendimit kritik dhe në zotërimin e rregullave gramatikore.

• Praktika e të folurit në situata të vërteta me mësues ose me persona që e flasin gjuhën rrjedhshëm ndihmon në zhvillimin e komunikimit natyral.

Nëse fëmija juaj nuk ka këto aftësi, atëherë ai nuk e zotëron anglishten – thjesht ka përthithur disa fraza dhe tinguj nga interneti, por nuk mund ta përdorë atë në mënyrë funksionale.

5. Çfarë mund të bëjnë prindërit?

Nëse jeni një prind që mendoni se fëmija juaj di anglisht sepse kalon shumë kohë në YouTube apo lojëra, provoni këto hapa:

1. Kërkojini të shkruajë një tregim të thjeshtë në anglisht. Nëse ka gabime të shumta, kjo është një shenjë se nuk e ka zotëruar gjuhën.

2. Lexoni bashkë një libër të thjeshtë dhe kërkojini të shpjegojë kuptimin e fjalive. Nëse ka vështirësi, do të thotë se nuk ka zhvilluar aftësitë e të kuptuarit të leximit.

3. Bëjini pyetje në anglisht që kërkojnë përgjigje më të gjata. Nëse përgjigjet janë të shkurtra dhe të pasakta, ai nuk ka zhvilluar aftësitë e komunikimit të rrjedhshëm.

Përfundim

Anglishtja nuk mësohet vetëm duke parë video ose duke dëgjuar muzikë – ajo kërkon praktikë aktive, lexim dhe shkrim të vazhdueshëm. Nëse një fëmijë nuk mund të shkruajë dhe të lexojë rrjedhshëm, atëherë ai nuk e zotëron gjuhën, por thjesht e ka përthithur në një mënyrë të sipërfaqshme. Prindërit duhet të jenë të vetëdijshëm për këtë realitet dhe të ndihmojnë fëmijët e tyre të mësojnë anglishten në mënyrë të plotë dhe të strukturuar, për të siguruar një të ardhme më të mirë për ta.