Ese argumentuese nga Megi Ajdini: "Atdheu do të shkatërrohet në qoftë se prindët merren nëpër këmbë”- Balzak

Tabloja balzakiane është vatra e vetmisë,përbuzjes, braktisjes dhe çnderimit të figurës prindërore. Materializimi i jetës humane gërryen fortesën familjare, ku flenë vlerat shoqërore. Në pallatet mbretërore kryesojnë përkëdheljet e sforcuara të fëmijëve dhe në kasolle dergjet shpërfillja brutale e tyre. Aroma e parasë deh "tragjikët e pafat" dhe shkëlqimi i së verdhës gllabëron të verbërit e përulur. Ndërveprimet sociale janë të rezervuara për paranë. Të qenit i zhveshur nga ky privilegj është humnera e jetës. Groposesh në djerrinat e harresës, përplasesh me errësirën dhe mikpritesh nga boshllëku. Ati në rrugën e pasurimit gëzon vëmëndjen e skajshme të syve skllav dhe i njëjti at, në greminat e virtytshme i buzëqesh vetmisë. Atdheu pëson humbjen tragjike të themeleve njerëzore dhe bëhet vegël e lojës së monedhave vezulluese.

Paraja të jep gjithçka, edhe vajzat. Ky shpërfytyrim i humanitetit u shpalos para syve të vobektë të plakut Gorio. Vdekja i pëshpëriti brutalisht realitetin tragjik. E quan pa dorashka fatzi, palaço e të marrë. Mizorisht i çjerr botën vetjake iluzioniste. Babaçkoja e sheh veten si korrierin e parasë, si babanë e florinjve, si djallin pensionist e si të tepërtin e kësaj bote. Mëkatoi nën hundën e Perëndisë, se jetoi si i verbër mes së vërtetës së nuhatshme, se u kushtëzua pas dashurisë pasionante për të bijat, se e trajtoi veten si të njëjtë me një bankë fitimprurëse e se u gjunjëzua në lojën e parasë. Të bredhësh i nënshtruar nga dashuria familjare në kohën materialiste, është tragjedia mëkatare balzakiane. Trembja nga marrëzitë, turpërimet dhe mospërfilljet e bijave zemërgurta, gdhendi zymtësinë e pandreqshme. Prindi u flijua në emër të buzëqeshjes së shtiruar, në emër të vështrimit kërkues e në emër të shpirtrave të shuar fëminorë, që shihnin te prindërit heronjtë e përjetshëm. Vdekja e atësisë së ndershme varros dritën për një shoqëri të moralshme dhe aspiratat për një atdhe me bazament stoik.

Në një shoqëri të keqndërtuar, tragjedia e pret gjithësecilin në jetë. Shkaktar i kësaj drame të hidhur është vesi. Të eturit e parasë dhe vetësakrifikuesit e dashurisë, vuajnë mëkatet e tyre. Të marrët pas parasë të zhytur në llumin e egoizmit, ngecin në një jetë të rreme, kurse vetëflijuesit, duke u ushqyer me lumturinë e të tjerëve, ndodhen në prag të vdekjes të dërrmuar dhe të lënduar. Në emër të një shoqëri të virtytshme, familja nuk duhet t'i njoh as fëmijët e pashpirt përfitues dhe as prindërit e verbër përkushtues. Vatra familjare kultivon farëzën e shoqërisë. Prindi si skllav i fëmijës lind sojin e të rinjve lakmitarë e "bablokët" krijojnë robërit e tyre. Nga ky realitet i hidhur rrjedh shoqëria e përbërë nga shpirtrat e vjedhur nga paraja lakmitare dhe nga shpirtrat e vjedhur nga paraja tirane. Kjo shkelje me këmbë e familjes, godet barbarisht humanitetin.

"Ne e duam jetën, jo ngaqë jemi bërë për të jetuar, por sepse jemi bërë për të dashur".

Kur paraja blen dashurinë, funksioni i jetës ka përfunduar. Çdo frymëmarrje e mëtejshme është në shërbim të djallit. Përbuzja e parajsës sublime shemb bukuritë humane. Vesi i shoqërisë franceze është një plagë e mbyllur, megjithatë çdo plagë lë shenjë. Mes përpëlitjeve të hidhërimit, përqeshjes së parasë, heshtjes dhe mortjes, atëvrasësit kanë humbur arsyen e të ekzistuarit, duke i hapur rrugën realitetit të ëndërruar shoqëror. Nëpër djerrinat e aktualitetit gjen ndonjë Grande të marrë, ndonjë Gorio të dërrmuar a ndonjë karrocë bosh në varret e etërve, që tregon se lufta për të forcuar rëndësinë e dashurisë reciproke familjare, është një betejë e përjetshme, për sa kohë paraja ka kukullat e veta.

Shkatërrimi i familjes nga etja për para troket universialisht në portat aktualitetit. Zhvatja e prindërve trondit themelet e atdheut dhe buçet nevojën për të ringritur Boshtin e shoqërisë. Plaku Gorio iu përgjërua të bijave ta nxirrnin nga llumi i lotëve artificialë, por varfëria, si një figurë e përshtirë, e la të mbytej. Vdekja e gjeti të braktisur nga ngrohtësia familjare, të dërrmuar nga poshtërsia e parasë e të vetmuar mes mjerimit. Humbja e babaçkos ishte fitore për paranë, e cila arriti të shfaroste konceptin e dashurisë. Kështu sytë e verdhë të racës njerëzore, që shkelin me këmbë prindërit, do të fundosen së bashku me atdheun, duke dëshmuar se të qenit vegël e parasë, është një vetëvrasje elegante.

Megi Ajdini, nxënëse në klasën e XI-3, shkolla “Ernest Koliqi”, Tiranë

PRILL 2020