Si dhe kur duhet të fillojmë t’u mësojmë fëmijëve një gjuhë të huaj?

Dëshironi t’i mësoni fëmijës tuaj një gjuhë të huaj? Mësimi i një gjuhe të dytë po bëhet gjithnjë e më shumë popullor në mbarë botën dhe kjo jo pa shkak. Me aq shumë përfitime sa sjell të qënit  dygjuhësh, një numër gjithnjë e në rritje i prindërve po përpiqen t'u japin fëmijëve të tyre dhuratën e të pasurit të një gjuhe të huaj. Ata që janë vetë dygjuhësh kanë përparësinë sepse janë në gjendje t’i mësojnë fëmijës së tyre një gjuhë të dytë. Sidoqoftë, për prindërit që nuk kanë aftësi të tjera gjuhësore, një gjuhë e huaj mund të jetë një sfidë.

Mësimi i gjuhës në moshë të vogël mund të ketë përfitime të konsiderueshme. Edhe fëmijët e vegjël mund të fillojnë të mësojnë një gjuhë të huaj - dhe të përfitojnë nga kjo. 

Fëmijët kanë aftësinë për të qenë udhëtarët e botës në trurin e tyre - ose lehtë fitojnë aftësi në një gjuhë të huaj - deri në moshën shtatëvjeçare; megjithatë, periudha e parë kritike në zhvillimin e gjuhës është midis gjashtë dhe 12 muaj. Në këtë periudhë foshnjat thithin tingujt që janë të rrethuar nga ata dhe mësojnë të bëjnë dallimin midis fonemeve të ndryshme ose njësive auditive të gjuhës (p.sh., tinguj "s", tinguj "sh" etj.). Duke e ekspozuar një fëmijë në një gjuhë tjetër në këtë fazë të hershme të jetës, mund t'i mësoni trurit të fëmijës që të mund të bëjë dallimet midis tingujve të një gjuhe që një folës joprofesionist do të kishte vështirësi në perceptim ose artikulim.

Ekspozimi i fëmijës tuaj në një gjuhë të huaj që nga mosha e hershme ka përfitime të panumërta. Ndër këto janë kultivimi i aftësive të zgjidhjes së problemeve dhe të mendimit kritik si dhe arritjes së hershme të disa pikave kryesore.

Ja disa hapa  për të mësuar fëmijën tuaj një gjuhë të huaj:

1. Zbuloni gjuhën në fillim

Hapi i parë për të mësuar fëmijën tuaj një gjuhë të huaj është të filloni sa më shpejt që të jetë e mundur. Filloni tani, pavarësisht se sa i rritur është fëmija juaj. Edhe foshnjat mund të mësojnë një gjuhë të huaj nëse janë të ekspozuar që nga lindja. Shumë njerëz argumentojnë se ekziston një "Periudhë kritike" ku aftësia e një fëmije për të mësuar një gjuhë të re zvogëlohet kur ata të rriten. Kjo nuk do të thotë që fëmijët më të rritur nuk mund të mësojnë një gjuhë të huaj. Mund të thotë vetëm se ata mësojnë ndryshe, ose mund të mos jetë aq e lehtë. Prezantimi i një gjuhe të hershme do t'i japë fëmijës tuaj shansin më të mirë për të zotëruar një gjuhë të huaj kur të rriten.

2. Filloni të mësoni bazat

Edhe nëse nuk e njeh gjuhën e huaj që po mëson, mund të filloni me bazat. Vetëm dëgjimi i gjuhës së synuar mund t'u ndihmojë fëmijëve të marrin vesh për tonet e ndryshme. Mësoni së bashku ngjyrat dhe format, mësoni të numëroni së bashku dhe këndoni këngë. Tregojini gjëra rreth shtëpisë dhe praktikoni identifikimin e tyre. Një nga mënyrat më efektive për t’i mësuar fëmijës tuaj një gjuhë të huaj është duke dëgjuar muzikë, kështu që vendosini këngë në sfond vazhdimisht dhe pas një kohe do të zbuloni se papritur fëmija juaj do të jetë duke kënduar fjalët.

Angazhimi në aktivitete që fëmija juaj pëlqen e bën mësimin e gjuhës të kënaqshme. Fëmijët mësojnë më mirë kur janë duke u argëtuar. Nëse do të luajnë lojëra, ose të vizatojnë, përfitoni nga koha e lojës së bashku për të futur fjalorin e ri dhe frazat. Është e rëndësishme të hartojmë aktivitete që lidhen me njohjen në mënyrë që fëmija juaj të përjetojë gjuhën dhe jo vetëm të jetë i ekspozuar ndaj saj përmes përsëritjes së lehtë. Për shembull, nëse dëshironi të kaloni fjalorin e motit me fëmijën tuaj, duhet ta përfshini atë në një eksperiment shkencor në të cilin bëni një ylber.

3. Përfitoni nga burimet e gjuhëve të huaja

Kur i mësoni fëmijës tuaj një gjuhë të huaj, burimet do të jenë miku juaj më i mirë. Hulumtoni online për gjëra të tilla si: libra të gjuhëve të huaja, aplikacione gjuhësore, programe gjuhësore në internet, lojëra dhe aktivitete. Përdorni kohën e ekranit në avantazhin tuaj dhe lejoni fëmijën tuaj të shikojë kartonat e tyre të preferuar ose programet televizive në një gjuhë të huaj.

4. Mbështeteni fëmijën me ndihma të jashtme 

Mbështetja e jashtme mund të jetë shumë e dobishme kur nuk e flisni vetë gjuhën e dytë. Mësimet e veçanta dhe sidomos nga një folës i gjuhës amtare në gjuhën e synuar do të jenë një ndihmë e madhe, edhe nëse mund ta bëni këtë vetëm disa herë në javë. Mësimi i një gjuhe të dytë mund të arrihet duke punuar vetëm me ekspozim dhe burime të mjaftueshme.

5. Gjeni mundësitë për të praktikuar gjuhën e synuar

Ndërsa klasat e gjuhës, grupet dhe materialet e tjera studimore do të krijojnë një bazë të mirë për mësimin e gjuhës, do t'ju duhet të gjeni mënyra për fëmijën tuaj që të praktikojë praktikisht atë që kanë mësuar. Nuk mjafton thjesht të dëgjosh apo të studiosh fjalë. Fëmijët duhet të përdorin një gjuhë për ta zotëruar atë.

Anëtarësimi në një rreth të caktuar, të shkruarit ose të folurit qoftë edhe online me një folës amtar të huaj janë mënyra të mira për t’i mësuar fëmijës tuaj një gjuhë të huaj. Duke pasur një folës të gjuhës amtare në një mjedis natyror do ta ndihmoni fëmijën tuaj të mësojë gjuhën në mënyrë të natyrshme dhe t'u japë atyre mjaft kohë për të praktikuar.

Bashkohuni me grupe shoqërore me njerëz që flasin gjuhën ose udhëtojnë në vendet ku flitet gjuha për t'i dhënë fëmijës tuaj më shumë ekspozim.

Me fjalë të tjera, gjeni njerëz ose situata ku jeni rrethuar nga njerëz që flasin gjuhën që fëmija juaj po mëson. Nuk do të jetë e lehtë dhe nuk do të ndodhë brenda natës. Por t’i mësoni fëmijës suaj një gjuhë të huaj është një dhuratë që i bëni atij për gjithë jetën.

(Elona Behaj, Mësuese e gjuhës angleze, shkolla 9-vjeçare "Mark Dashi" Fier; Portali Shkollor)