Përdorimi i teknologjisë, ndikimi në edukimin e fëmijëve, në dinamikën e marrëdhënieve me prindërit dhe në cilësinë e lidhjeve familjare

Në epokën aktuale, përdorimi i teknologjisë  është shumë i përhapur, veçanërisht në jetën e adoleshentëve: djem dhe vajza që nuk njohin të kaluarën pa kompjuter, tableta dhe telefona inteligjentë.

Nga studimet e INSTAT lexojmë se janë pikërisht të rinjtë ata që përdorin më shumë internetin. Mjafton të thuhet se mbi 92% e përdoruesve janë nga 13 deri në 18 vjeç.

Siguria e fëmijëve online është një çështje që ka marrë një vëmendje të shtuar vitet e fundit. Një studim që hedh dritë mbi fenomenin është realizuar në dhjetor 2013 - janar 2014 nga World Vision. Për të arritur në gjetjet e studimit janë intervistuar 900 fëmijë të moshës 13 - 18 vjeç nga qytetet Tiranë, Korçë, Shkodër, Vlorë, Elbasan dhe Peshkopi nga ku 67% e fëmijëve të intervistuar jetojnë në zonat rurale dhe 55% e tyre janë vajza. Gjetjet e studimit tregojnë se rreth 85% e të rinjve të intervistuar kanë një kompjuter në shtëpi.

Tre janë pajisjet më kryesore që përdoren nga fëmijët shqiptarë, që i përkasin moshës 13 - 18 vjeç: 

• telefonat celularë (65%),
• kompjuterët personalë (PC-të) (59%)
• dhe laptop-ët (43%).

Përdorimi i teknologjisë ka një ndikim deciziv në edukimin e tyre, në dinamikën e marrëdhënieve me prindërit dhe në cilësinë e lidhjeve familjare. Ajo  që po vërehet është në fakt një ndryshim i rëndësishëm në stilin e jetesës së fëmijëve, i cili nuk mund të pengohet, por përkundrazi, duhet të mbështetet në mënyrë adekuate nga familjet dhe mësuesit/et në përgjithësi.

Është e nevojshme që prindërit, në marrëdhëniet e tyre me fëmijët dhe në përcaktimin e nevojave të tyre, të ndërgjegjësohen për ndikimin që sjell përdorimi i këtyre mjeteve në strukturën e tyre njohëse, zakonet dhe nevojat e tyre.

Fëmijët duhet të udhëhiqen dhe të ndiqen në një rrugë të vetëdijshme në përdorimin e mjeteve teknologjike dhe veçanërisht në përdorimin e internetit. Është një detyrë që i takon kryesisht prindërve, duke përfaqësuar pikën e referimit për të miturin në rast nevoje.

Me qëllim që përdorimi I teknologjisë të mos jetë një kërcënim për zhvillimin social, njohës dhe emocional të fëmijës, është e rëndësishme të veprohet duke filluar nga vitet e para të jetës, periudhë gjatë së cilës formohen dhe konsolidohen mënyrat e sjelljes dhe shprehitë që në vitet në vijim ato janë të vështira për t'u modifikuar.

Është një strategji

 e vërtetë parandaluese që ju lejon të shfrytëzoni të gjitha mundësitë që ofrojnë teknologjitë digjitale, duke minimizuar rreziqet për shëndetin.

Teknologjitë e reja të komunikimit: rreziqe të reja për shëndetin dhe sigurinë?

Nëse përdoren siç duhet, pajisjet digjitale mund të jenë të dobishme në informacion, argëtim, komunikim dhe marrëdhënie me bashkëmoshatarët (dhe më shumë). Por nëse këto mjete përdoren gabimisht, ato mund të krijojnë pasoja negative si për shëndetin fizik dhe psikologjik të fëmijëve, ashtu edhe në jetën e tyre shoqërore dhe në marrëdhëniet e tyre: si dhe të çojnë në situata të mundshme rreziku për sigurinë dhe sigurinë e tyre: dhunë, pornografi, pedofili pas bisedave, forumeve dhe faqeve të internetit.

Defektet vizuale, problemet që lidhen me të ushqyerit, çrregullimet mendore si ankthi dhe depresioni, çrregullimet e sjelljes si hiperaktiviteti, izolimi patologjik nga realiteti, mënyrat e shtrembëruara të marrëdhënieve me prindërit dhe në familje janë vetëm disa nga pasojat e përdorimit të gabuar të mjeteve të reja të komunikimit.

Prindërit duhet të jenë të vetëdijshëm për këto pasoja të mundshme dhe se, duke kërkuar ndihmë, ata zbatojnë strategjitë e duhura edukative me fëmijët e tyre, veçanërisht në lidhje me metodat dhe kohën e përdorimit të këtyre teknologjive të reja, nëpërmjet teknikave të duhura të marrëdhënies dhe komunikimi.

Në mënyrë të veçantë, prindërit duhet të kenë parasysh këto rregulla bazë:

1. Krijoni një ditar të kohës dhe momenteve që fëmijët mund të kalojnë në internet gjatë ditës, ndoshta duke i përfshirë ata, duke u siguruar kështu që besimi tek ata të mos vihet në dyshim. Kur shkelin rregullat, është e rëndësishme të vendosen dhe respektohen pasojat;
2. Të jetë aleat me prindin tjetër në zbatimin e rregullave dhe shqyrtimin e problemit. Të dy duhet ta marrin seriozisht çështjen për të parandaluar që fëmija të manipulojë përdorimin e mjeteve të lidhjes sipas dëshirës, bazuar në praninë e njërit ose tjetrit prind. Duhet të vendosen rregulla të qarta aksesi për t'u përdorur me të dyja;
3. Vendoseni kompjuterin aty ku mund të shihet dhe ku është i disponueshëm për të gjithë familjen, në mënyrë që prindërit të kenë më shumë kontroll mbi përdorimin e tij nga fëmijët e tyre, por edhe më shumë mundësi për ta përdorur atë me ta, duke treguar interes për atë që bëjnë. dhe si e përdorin atë;
4. Inkurajoni dhe propozoni aktivitete të tjera kur fëmijët përdorin shumë kompjuter ose celular dhe kur shfaqin shumë furi në ripërdorimin e tij pasi nuk e përdorin për një kohë. Është e dobishme që ata të kalojnë më shumë kohë me ta duke i shpërqendruar nga automjeti;
5. Sigurohuni që fëmijët të dinë se çfarë mendojnë prindërit e tyre se çfarë është e drejtë ose e gabuar për ta. Cilat faqe e dinë se prindërit pëlqejnë t'i vizitojnë dhe cilat jo, cilat rrjete sociale dhe cilat biseda, duke vendosur rregulla të qarta dhe të arsyeshme.
6. Kujdes nga lojërat që fëmijët tuaj shkarkojnë ose kopjojnë. Ka shumë përmbajtje të dhunshme dhe seksuale që qarkullojnë në internet. Kjo është arsyeja pse është shumë e rëndësishme t'u specifikoni fëmijëve që të mos japin kurrë asnjë të dhënë personale përmes internetit, të mos ndajnë kurrë fjalëkalime as me miqtë, të mos pranojnë kurrë takime ballë për ballë me njerëz të panjohur dhe të mos u përgjigjen kurrë mesazheve që i bëjnë ata të mos ndihen rehat.

 Dhe kur situata del jashtë kontrollit?

Strategjitë që kemi parë janë vetëm disa nga veprimet e mundshme të dobishme për parandalimin e situatave të mundshme të rrezikut për shëndetin e fëmijëve, por edhe për mbrojtjen dhe sigurinë e tyre.

Ka mundësi që, duke nënvlerësuar rreziqet, situata t'i shpëtojë kontrollit të prindërve, të cilët do të gjenden përballë shfaqjes së sinjaleve reale të alarmit që në këtë pikë nuk do t'ia dalin dhe nuk duhet t'i nënvlerësojnë.

1. Duhet të shqetësoheni kur vëreni tek fëmijët….
2. Lodhje të tepruar: vështirësi në ngritjen në mëngjes, tendencë për të dremitur gjatë vakteve ose në fundjavë;
3. Probleme të performancës në shkollë, të shoqëruara me besimin se fëmija është në dhomë duke studiuar dhe duke bërë detyrat e shtëpisë;
4. Ulje e interesit për sportet dhe hobet, duke menduar se mund të plotësojnë të gjitha nevojat e tyre falë mjeteve të lidhjes që zotërojnë, duke e bërë të pakuptimtë çdo aktivitet tjetër;
5. Izolimi nga miqtë, me bindjen se mund të lidhesh me moshatarët vetëm nëpërmjet celularit ose internetit dhe të kënaqesh me atë metodë komunikimi të lehtësuar në menaxhimin dhe shprehjen e emocioneve;
6. Agresioni dhe mosbindja, veçanërisht e lidhur me privimin e imponuar të mjetit të lidhjes, gjendjet shpirtërore ankthioze që lidhen me momentin e ndarjes nga objekti dhe simptomat depresive në mungesë të tij.

Kur ndodh një ose më shumë nga këto sinjale, ndërhyrjet e dedikuara të ndihmës për prindërit dhe mbështetjes për fëmijët kërkojnë vëmendje dhe urgjencë më të madhe për një identifikim të synuar të strategjive më të përshtatshme të komunikimit dhe edukimit, që synojnë një zgjidhje më të hershme të situatës së pakëndshme.

Bibliografia 

1. Aroldi P. (2012), BE Prindërit Online. Rëndësia e kontekstit familjar, në Mascheroni G. (redaktuar nga), Fëmijët dhe rrjeti. Kërkimi i EU Kids Online dhe rasti i Italisë, Brescia, Editrice La Scuola, f. 261-288.

2. Bakardjeva M. (2005), Shoqëria e Internetit. Interneti në jetën e përditshme, Londër, Sage.

3. Bentivegna S. (2009), Pabarazitë dixhitale. Format e reja të përjashtimit në shoqërinë e informacionit, Romë-Bari, Laterza.

4. Bijker W., Hughes T. dhe Pinch T. (1987), Ndërtimi Social i Sistemeve Teknologjike: Drejtime të reja në Sociologjinë dhe Historinë e Teknologjisë, Kembrixh MA, MIT Press, 2012.

5. Blank G. (2013), Kush krijon përmbajtje? Stratifikimi dhe krijimi i përmbajtjes në internet, "Informacioni, Komunikimi & Shoqëria", 16, 4, f. 590-612.

Nga Msc. Emanuela Dervishi, Punonjëse Sociale

© Portali Shkollor- Të gjitha të drejtat e rezervuara. Ndalohet kopjimi pa lejen tonë.