Ju mjeshtër të jetës dhe profesionistë “të padukshëm"!

Mes atyre mureve ka diçka më shumë se të dëgjosh shpjegimin e mësueses, të bësh detyrat, të mësosh gjëra të reja dhe të respektosh rregullat e vendosura nga mësuesit. Në sytë e fëmijëve, shkolla është gjithashtu dhe mbi të gjitha një mjedis në të cilin rriten, socializohen dhe mësohen "të jenë pjesë e kësaj bote”.

A kanë edhe profesionistët të njëjtën qartësi dhe ndërgjegjësim apo, ndoshta, është ende e vështirë të kombinosh mësimdhënien dhe edukimin, instrumentalitetin e të mësuarit, aftësitë dhe zhvillimin e aftësive themelore?

Kur hap derën e një klase, bota vjen drejt mësueses. Është një grup misterioz fytyrash, sysh, shprehjesh, zërash dhe zhurmash, frikash dhe gëzimesh. Ajo paraqitet gjithmonë si një botë diversiteti dhe analogjish me ndikim të madh emocional dhe intelektual, që kërkon rizgjimin e pjesës më të mirë të ndjeshmërisë dhe vullnetit të mësueses/mësuesit.

Akti edukativ është i gjallëruar nga vendosmëria për të "bërë një" me secilin prej tyre dhe për të përqafuar anët e forta dhe dobësitë e tyre. Por mbi të gjitha të komunikosh me ta, duke paraqitur në radhë të parë personin e tij/saj, pastaj rolin e tij/saj , por e filtruar nga humanizmi në udhëtimin me ta, e gatshme që para së gjithash të dëgjojë, të presë, të vëzhgojë, të dijë gjithçka rreth nxënësve.

Në klasë mësuesen e drejtojnë dhe e shoqërojnë ngjarje familjare, zhgënjime, gëzime, pyetje, frikë dhe suksese. Dita e saj nis me një “Të them se...” me një shije paksa të lashtë e hera-herës pak transgresive, gati për t'u shndërruar në programin e punës së ditës, për t'u ndarë dhe organizuar së bashku.

Si gjithnjë, në klasë dita nis me mësimin e historisë: njeriu primitiv zgjidh problemet e tij të mbijetesës.

Dhe pas atyre syve intrigues dhe të dashur, vërshojnë vështirësitë.

Eda është shumë e shpërqendruar dhe jo miqësore: diçka tjetër lëviz në zemrën e saj dhe ajo duhet t'i tregojë mësueses se çfarë po ndodh në familje që e shqetëson aq shumë dhe ajo qetësohet vetëm kur mësuesja i premton një kohë e veçantë vetëm për të në pushimin e gjatë. Më pas mësuesja do të takojë shërbimin psiko-social të shkollës, prindërit dhe me ta do të përcaktojnë masat e dobishme dhe bashkëpunimin për të mbështetur Edën në këtë moment delikat.

Nga ana tjetër, Arbri ka ndezur motorin e tij turbo, siç e quan mësuesi i fizkulturës dhe nuk është më në gjendje të rrijë ulur, Vëmendja drejt Arbrit nga ana e mësueses targetohet menjëherë dhe Arbri e ndjen këtë. Kontributi i parë për të nisur ditën me kënaqësi, tashmë ka pësuar ndryshime të konsiderueshme përçarjeje në temën e mësimit, prandaj Arbri ka nevojë për pranimin e funksionimit të tij natyror, por edhe për tutorizimin dhe drejtimin gradual të sjelljeve efektive. Në një takim me prindërit, mësuesen kujdestare dhe shërbimin psiko-social, do të verifikohen strategjitë e përdorura dhe do të përditësohen praktikat në lidhje me çrregullimin e vëmendjes dhe çrregullimin e hiperaktivitetit.

Ndërkohë që mësuesja/mësuesi “bën mësimin” jep propozime didaktike të organizuara në praktika bashkëpunuese mes fëmijëve, klima në klasë nxehet, mësuesja/mësuesi duhet të bëjë menjëherë një zgjedhje të kujdesshme dhe jo të lehtë. Syri duhet të jetë i stërvitur për të lexuar midis rreshtave efektet e shfaqura nga nxënësit me nevoja të veçanta arsimore, tek fëmijët e tjerë të cilët sjellin me vete çështje kritike të dukshme që testojnë aftësinë e tyre për të zgjidhur problemet, për të mësuar, për t'u lidhur me grupin dhe aktivitetin.

Dritani e shikon mësuesen gati për ti bërë pyetje me sy që shkëlqejnë: ai sapo ka ardhur nga emigrimi (Greqia) dhe në "zhytjen e plotë" të tij gjuhësore po dridhet, duke vëzhguar ato imazhe të librit që e intrigojnë, por që me sa duket ai “injoron” të folurën që është parësore. Dhe ai nuk mund të thotë as që "nuk e kuptoj" as "çfarë është kjo?", gjë që të paktën do ta lejonte të komunikonte gjithë ankthin që e kaplonte në këtë vend të ri në kontakt me kaq shumë risi ende të papërmendura. Mësuesja e di që po përballet me momentin e rëndësishëm të heshtjes, duhet ta dëgjojë dhe është e lumtur t'i përcjellë qetësinë dhe sigurinë e nevojshme që do të mësojë me praninë e një mësueseje ndihmëse për disa orë në shkollë e cila do të ndihmojë të gjithë shokët e klasës të kuptojnë shokun e ri. Në këtë situatë njoftohen prindërit për të njohur mjedisin, rregullat e shkollës dhe planin e personalizuar të mësimdhënies së fëmijës, i cili përfshin në radhë të parë mësimin e gjuhës shqipe.

Ndërkohë në klasë në një orë mësimi, duke u përballur me librin e Qytetarisë, Ema e ndihmon Dritanin që të mund të mësojë të përfaqësojë fjalën dhe ka në duar një faqe të bukur të ilustruar mbi temën dhe me shumë pak fjalë kyçe që edhe Dritani, i cili di vetëm disa shkronja nga alfabeti shqip të mund të fillojë të kuptojë. Këto janë masat kompensuese që mësuesja zakonisht përdor, siç parashikohet në planin e tij (Dritanit) të personalizuar të mësimdhënies dhe të rënë dakord me prindërit në një dokument/plan të hartuar me mësuesit dhe sipas indikacioneve të shërbimit psiko-social të shkollës.

Por ka një vështirësi tjetër që shfaqet menjëherë: Ana është e padurueshme me gjithë atë vëmendje për ardhjen e re. Edhe ajo ishte e re dhe në qendër të skenës sapo mbërriti nga Italia dhe prindërit e saj së bashku me vëllanë e saj të vogël, kishin ardhur në shkollë për t'u treguar shokëve të klasës për rrugëtimin e jetës së saj të brishtë, duke ngritur shumë pyetje rreth vajzës së vogël dhe shumë shkëmbime surprizash. Ana gjithashtu duhet të ndërgjegjësohet për nevojat e saj dhe të qetësohet: ajo tani është në gjendje të kuptojë shokun e saj të ri dhe t'i mësojë atij mjetet e para gjuhësore për të luajtur së bashku. Ju është besuar një detyrë që me siguri do të jenë në gjendje ta realizojnë dhe të zgjerojnë një objektiv të rëndësishëm të planit arsimor të individualizuar. Mësuesit janë në kontakt të ngushtë me prindërit dhe do të mund t'ua komunikojnë këtë model pune për fëmijën e tyre.

Për shembull, Agimi përpiqet të përfundojë punën që i është caktuar në grup dhe zemërohet fort, duke sulmuar shokët e grupit, duke vënë në provë, siç ndodh shpesh, durimin e mësuesit dhe të disa shokëve ngacmues. Zgjidhja e argumentit dhe dhënia e mjeteve për të kuptuar vështirësinë është gjithashtu detyrë e fëmijëve, sipas protokollit. Mësuesja mbikëqyr dhe ndërhyn sipas kërkesës. Drejton nëse është e nevojshme dhe vlerëson me inkurajim. Por ai e regjistron këtë vështirësi gjithnjë e më të dukshme tek ky fëmijë që duket se riprodhon modele të dhunshme të reagimit ndaj zhgënjimit. Së bashku me kolegët dhe me shërbimin psiko-social të shkollës, mësuesja do t’i duhet të shqyrtojë edhe këtë problem të sjelljes dhe të shqyrtojë rrugët e duhura për ta ndihmuar.

Por sa sy, sa veshë dhe sa duar duhet të ketë ky mësues në një klasë me njëzet e gjashtë fëmijë? (Marrim një shembull mesatar njëzet e gjashtë pasi ka dhe klasa me tridhjetë e një, e dy etj). Dhe sa durim dhe guxim duhet për të përballuar çdo ditë atë që disa prindër (shprehen duke thënë: unë s’do duroja dot, thjesht nuk jam për këtë profesion) e quajnë "profesion konsumues"?

Mos e pyet mësuesen pse shkon në shtëpi e rraskapitur. E rraskapitur nga puna e bërë, ndonjëherë e kënaqur nga buzëqeshja dhe përqafimi i një fëmije dhe përshëndetja e sigurt e prindërve në dalje. Ndonjëherë ajo është e hidhëruar dhe e mundur, por e vetëdijshme se fëmijët kanë kohën e tyre dhe ajo ka dobësitë e saj me të cilat duhet të përballet çdo ditë. Pa dramë. Procesi i elasticitetit nuk është i lehtë për mësuesit, shpeshherë kaq pak të njohur në profesionin e tyre.

A mund të ndryshohet ndonjëherë nga ne një mrekulli si një muzg shpërthyes mbi fshat ose një agim i butë dhe i kthjellët mbi det? Fëmija është para së gjithash ai që duhet të jetë, në manifestimin e tij të mrekullueshëm.

Ndërkohë nxënësi do të nxjerrë nga mësuesi gjithçka që mësuesi i lejon të ndajë, në shkencë dhe mbi të gjitha në shpirt. Sepse nuk është e mundur të jesh mësues pa qenë një grua ose një burrë krijues , të aftë për dëshmi të fortë, ndershmëri intelektuale dhe ushtrim të përditshëm të prosocialitetit.

Një falënderim pra për të gjithë mësuesit, që ata të zbulojnë thellësinë dhe bukurinë e profesionit të tyre, veçanërisht në momentet e vështira dhe më pak të dobishme, duke i kthyer vështrimin te vlerat dhe dritat e fuqishme që ndriçojnë profesionin.

PS: Emrat e cituar më sipër janë jo real.

Bibliografia

1-Chiara Meta, Romani i një mësuesi. Tregimi, në «Baza e të dhënave të veprave letrare dhe ditarëve të botuar në shkolla», DOI: 10.53167/1180, botuar më: 27.01.2022.

2-Teresa Gargano, Manuali i profesorit të përsosur, në «Baza e të dhënave të veprave letrare dhe ditarëve të botuar mbi shkollat», DOI: 10.53167/895, botuar më: 23/11/2021.

3-Trupi po mëson. Shikimi, dëgjimi, kontakti: komunikim joverbal në shkollë; Daniela Lucangeli, Luca Vullo; Viti i botimit 2021, Shtëpia botuese Erickson.

Nga Emanuela Dervishi, Punonjëse Sociale shkollore

Shkolla 9 vjecare “Qamil Guranjaku” Elbasan