3D apo 2D, cila u duhet mësuar e para nxënësve?

Mësuesit me shumë eksperiencë në arsim, mbase po ua mësojnë mbrapsht gjeometrinë nxënësve?

Përmbledhje: Një webinar i kohëve të fundit shpjegon pse ka më shumë kuptim t'u mësojë nxënësve rreth figurave tre-dimensionale përpara se të mësojnë rreth formave dy-dimensionale.

Tradicionalisht, fëmijët e vegjël mësojnë fillimisht format dy-dimensionale, të tilla si: qarqet, sheshet dhe trekëndëshat përpara se të mësojnë rreth figurave tre-dimensionale si: sferat, kubet dhe piramidat.

Por profesionistja Jessica Bobo ka argumentuar se kjo mënyrë tradicionale e të mësuarit është e gabuar. Bobo tregon se nxënësit fillimisht duhet të mësojnë figurat 3D, e më pas ato 2D.

“Të ndihmosh nxënësit të arrijnë sukses duke shpjeguar hap pas hapi me mënyrën tradicionale, bën që nxënësit ta kuptojnë matematikën mirë kur të jenë shumë të rritur”, - tha Bobo, e cila është këshilltare për mënyrën  e të mësuarit të matematikës në “ORIGO Education”.

Fëmijët janë "hetues" aktivë të botës së tyre. Ata mësojnë më mirë duke eksploruar dhe bërë lidhje me botën rreth tyre.

Të mësuarit e hershëm të matematikës përgatit nxënësit që të kenë sukses dhe i ndihmon ata që të shmangin keqkuptime që mund të bëhen pengesë për të mësuarin e mëvonshëm. 

Për të mësuar rreth gjeometrisë, “nxënësit duhet të jenë në gjendje të ndiejnë, prekin, ulen në gjëra dhe shkojnë nën gjëra. Ne duam që ata të eksplorojnë rrethin e tyre të përditshme, sepse kjo është gjeometri për ta”, - tha Bobo. 

Cilido mjedis ku fëmijët janë, “ata përreth shohin të gjitha llojet e objekteve tre-dimensionale. Ata janë përdorur për të parë thellësi në objekte. Kjo është bota e përditshme për të cilën janë mësuar. Dhe kjo është arsyeja pse ne duhet t'u mësojmë atyre të kuptuarit 3D para se të shkojmë në 2D”, theksoi Bobo.

Në fakt, hedhja e bazës së duhur për kuptimin e gjeometrisë fillon me mësimin e nxënësve rreth vetëdijes hapësinore.

“Ne duam që fëmijët të kenë një arsenal të plotë të gjuhës për të përshkruar marrëdhëniet hapësinore. Fëmijët duhet të kuptojnë si gjuhën pozicionale ashtu edhe atë të drejtimit për të kuptuar gjeometrinë: ku janë gjërat (të vendosura) në lidhje me njëra-tjetrën dhe cili është drejtimi i tyre.”

Mësimi i matematikës përmes lojës

Mësuesit duhet t'u japin nxënësve shumë mundësi për të mësuar dhe praktikuar këtë “gjuhë” gjatë ditës. Kur ata rreshtohen për t'u larguar nga klasa, mësuesi mund të thotë: “Ne po shkojmë drejt korridorit. Ne po largohemi nga klasa.”

“Loja është shumë e rëndësishme kur bëhet fjalë për gjeometrinë e të mësuarit”, - tha Bobo. Një mënyrë e shkëlqyer për fëmijët që të mësojnë gjuhën pozicionale dhe drejtimin është që të krijojnë një kurs pengimi në klasë, pastaj t'i përshkruajnë ato që po bëjnë: “Po zvarritem nën tryezë. Unë po shkel mbi karrige.”

Nëse nxënësit po prekin fizikisht, lëvizin ose veprojnë me një koncept kur dëgjojnë gjuhën që përdoret për ta përshkruar atë, atëherë mësimi fiksohet në mendjen e tyre.

Këtu duhet të fokusohen mësuesit e ciklit të ulët që të mos krijojnë keqkuptime rreth formave 2D dhe 3D te nxënësit.

“Shpesh, shkaktojmë keqkuptime kur u japim nxënësve modele sepse themi: ‘Ky bllok është një trekëndësh’. Në të vërtetë, nuk është një trekëndësh; është një prizëm trekëndësh. Kur u mësojmë nxënësve format 2D, gjithmonë duhet të jetë në një kuptim shumë të sheshtë, ku nuk ka fare thellësi ose trashësi. Nëse u jepni atyre diçka që mund ta mbajnë në dorë fizikisht, kjo është tani një objekt 3D.”

Për shkak se kuptimi ynë i formave 2D vjen nga objektet 3D, ka më shumë kuptim që të fillojnë eksplorimin e këtyre objekteve 3D fillimisht.

Le të marrin disa objekte gjeometrike që janë në klasë: kuba, cilindra, kone, sfera, prizma, dhe piramida. Për shkak se fëmijët nuk i njohin këto kushte, është mirë që në fillim të përdorin gjuhën që njihen me ta: një kuti, një top dhe kështu me radhë.

Përdorni kapele (kone), kutitë e drithërave, kavanoza (cilindra) dhe objekte të tjera që i keni mbledhur për t'i bërë nxënësit të krijojnë objekte të tjera nga këto figura, të tilla si kështjella. “Kjo i ndihmon ata të ndërtojnë idetë e tyre rreth objekteve 3D”, tha Bobo. Flisni për atributet e objekteve të ndryshme 3D. Për shembull: Sa sipërfaqe të sheshta ka një kuti.

Sa kulme ka?

“Jeni duke ndërtuar objekte 3D, ku po zbuloni më shumë rreth objekteve përmes eksplorimit. Nxënësit po bisedojnë me njëri-tjetrin rreth ngjashmërive: Cilat objekte kanë gjashtë faqe?"

Ndërsa nxënësit po prekin dhe eksplorojnë figura të ndryshme 3D, ju mund të tentoni të flisni me gjuhën e gjeometrisë: Një kuti me faqe të barabarta është kub. Një kuti anët e të cilave kanë gjatësi të ndryshme është prizëm. Një top është një sferë. Një kub ka gjashtë sipërfaqe të sheshta dhe tetë qoshe, ndërsa një sferë ka një sipërfaqe të lakuar dhe nuk ka qoshe. Një kon ka një sipërfaqe të sheshtë në një fund dhe vjen në një pikë (një "kulmin") në anën tjetër.

Sapo nxënësit të kenë filluar të kuptojnë objekte 3D, ju mund të prezantoni idenë e formave 2D. “Kur nxënësit mendojnë rreth formave 2D, ata duhet të kuptojnë atributet e tyre: 2D nuk ka trashësi. Është plotësisht e sheshtë. Fytyra një kubike është një shesh. Ka qoshe dhe anët, por nuk ka thellësi."

Për të lëvizur nga 3D në të kuptuarit 2D, u jepni nxënësve objekte 3D dhe kërkojuni të pikturojnë ose të gjurmojnë fotot duke përdorur sipërfaqet e sheshta të këtyre objekteve. Fundi i konit bën një rreth. Fundi i një cilindri bën një rreth. Ana e një kuti (prizmi) bën një drejtkëndësh. Pastaj, mund të diskutoni rreth formave të tyre.

(Përshtati: Albina Hoxhaj, Portali Shkollor)